Liesbeth Spies: ‘Duurzaam werken aan toekomst begint nu al’
Den Haag – 22 juni 2012 - “Het was een merkwaardige uitnodiging: een boek in ontvangst nemen tijdens een diner, terwijl ik altijd geleerd heb dat ik niet mag lezen aan tafel. Maar toen ik hoorde over het onderwerp zag ik meteen het belang van deze bijeenkomst.” Zo uitte minister Liesbeth Spies haar enthousiasme over het visieboek ‘Perspectief van de publieke sector in 2020’. In dit boek heeft een unieke samenwerking van bedrijven, burgers, overheden en wetenschappers een visie gebundeld op de stappen die Nederland kan zetten om zich voor te bereiden op de grote veranderingen die globalisering, vergrijzing en bezuinigingen met zich meebrengen.
Het visieboek is het startpunt van een (maatschappelijke) discussie en is geschreven door leden van het Overheidsforum, een collectief van doeners en denkers uit ICT-sector, wetenschap en overheid. In vier artikelen schetsen zij ontwikkelingen, waarvan zij verwachten dat die voor de overheid, bedrijven en burgers van belang zijn:
· ‘Perspectief publieke sector’ (Accenture en ANP).
· ‘Onze Netwerksamenleving – Overheid: van silo naar netwerk’ (Logica en Atos).
· ‘Trends in iOverheid – van Beleidsturing naar Vraagsturing’ (Capgemini en ANP).
· ‘Zaakgericht werken bij de overheid – De winst voor de publieke zaak zit in de grote geldstromen’ (Deloitte en IBM).
Minister Liesbeth Spies van Binnenlandse Zaken kreeg het eerste exemplaar van het boek uit handen van Ab O. Frohwein, voorzitter en oprichter van OverheidscongresNL & Overheidscongresforum en in het dagelijks leven Director Strategy SAP Public Services.
Processen herinrichten
De uitreiking van het boek gebeurde tijdens het Captainsdinner van OverheidscongresNL in Hotel des Indes met 43 sleutelspelers, die in teamverband discussies aanzwengelden over manieren om bezuinigings- en hervormingsplannen van de overheid op nieuwe leest te schoeien. “Niet met de kaasschaaf, maar met structurele veranderingen in de inrichting van processen bij de overheid, zodat we nu en in de toekomst een sterkere positie verwerven. De (inter-) nationale ontwikkelingen gaan zo snel en zijn zo onvoorspelbaar dat we een goede basis nodig hebben om snel te kunnen inspelen op veranderingen. Samenwerking is essentieel in de netwerksamenleving waarin we nu leven”, was de algemene opinie.
Weg met de ketens
Geert van den Goor, executive partner Accenture Health & Public Service en Marcel Rijn, managing director bij Associate Network Partners, gaven de aftrap voor de discussies: “Als de overheid zich terugtrekt uit bepaalde publieke domeinen, dan verwachten burgers wel dat daar wat tegenover staat. Als rode draad in onze interviews, bleek bijvoorbeeld dat burgers verwachten dat de overheid verandert in een netwerkorganisatie. Dit betekent dat de overheid, uiteraard rekening houdend met gevoeligheden op het gebied van privacy en beveiliging, eenvoudiger, departement- en dus silo-overschrijdend, gegevens kan uitwisselen over en met burgers, zodat ze klantvriendelijker kan optreden. Dan hoeven we niet langer de kaasschaaf te gebruiken om te bezuinigen, maar kunnen we keuzes maken, rekening houdend met de balans tussen korte en lange termijn.” Joop Pot, lid van de Raad van Bestuur van de Raad voor de Rechtspraak, hield zijn reactie kort maar krachtig: “Ik ben het hartgrondig eens met de analyse. De rechtspraak is al jarenlang een netwerkorganisatie. Weg met de ketens!”
Nieuwe denkwijze
Het rapport iOverheid, van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), was de basis voor de volgende discussie. “Voordat we ergens aan beginnen, moeten we ons ervan bewust zijn dat we een probleem hebben”, citeerde Enri Leufkens, directeur Centrale Overheid bij Capgemini, oud-minister Pieter Winsemius. “De schat aan informatie die de overheid heeft, moeten we eerst harmoniseren. Daarnaast moeten we nieuwe paradigma’s ontwikkelen om starre structuren te vermijden, maar dan hebben we ook verstrekkende kansen om iets nuttigs te doen met alle info waarover de overheid al beschikt. Dit is niet zomaar een taak, maar een geheel nieuwe denkwijze.” Teamgenoot Johan Boomgaardt, CIO bij de gemeente Amsterdam, wees wel op de praktische consequenties: “Er moet dan wel eerst een goed doordachte, rijksbrede basis-informatiearchitectuur komen. We moeten geld reserveren om te investeren en herinvesteren in informatietechnologie. Op die manier kunnen we ICT duurzaam inrichten.”
Besparen met digitaliseren
Kees Donker, algemeen directeur Publieke Sector bij IBM en Hans van Vliet, Managing Partner Publieke Sector bij Deloitte, legden eerst uit hoe zaakgericht werken de complexiteit van organisaties reduceert en deze intelligenter en effectiever maakt. “De grote uitvoerders van overheidsbeleid, zoals Belastingdienst, UWV en DUO, kunnen daarmee miljardenbesparingen bereiken.” Hans Blokpoel, algemeen directeur Belastingregio’s schetste de dilemma’s én de nieuwe werkwijze van de Belastingdienst: “Wij noemen het geen zaakgericht-, maar subjectgericht werken. Dat houdt in dat we op basis van historische informatie over belastingbetalers onze aanpak bepalen. Iemand die vijf jaar keurig op tijd aangifte doet en een keer overslaat, die bellen we op om te vragen of we kunnen helpen als er iets aan de hand is, bijvoorbeeld ziekte. Iemand die vijf jaar helemaal geen aangifte doet, krijgt gewoon een vriendelijke deurwaarder op bezoek. Inmiddels gaat 98% van de aangiften digitaal, maar het kost kapitalen om de resterende 2% te verwerken. Ook merken wij dat gegevens uit de GBA, de gemeentelijke basisadministraties, niet altijd kloppen. Het is een forse uitdaging om daar op efficiënte wijze toch nog belastinginkomsten uit te halen. Met verdere digitalisering valt nog veel te besparen als je weet dat burgers en bedrijven hun aangiften grotendeels digitaal insturen, maar dat wij nog steeds wettelijk verplicht zijn om jaarlijks 160 miljoen brieven te sturen als antwoord.”
Pop-up bibliotheek
Frank van Nistelrooij, vice president Public Sector bij Logica en Theo Veraar, vice president Public, Health & Transport bij Atos, weten dat burgers al ver gevorderd zijn met overnemen van overheidstaken. “De overheid moet leren loslaten en zal dan merken dat de samenleving sommige problemen beter kan oplossen dan de overheid zelf. Burgers vragen alleen: geef mij de ruimte en bescherm mij waar dat nodig is.” Martijn van der Steen, co-decaan en adjunct-directeur bij NSOB gaf daar meteen een prachtig praktijkvoorbeeld van met de Pop-up bibliotheek in Rotterdam: “Rotterdam wil bezuinigen op bibliotheken, maar daar zijn bewoners niet blij mee. Daarom hebben ze zelf een bibliotheek gemaakt in een leegstaand pand, waar mensen zelf hun boeken kunnen brengen en halen en dit registreren met een oude computer. Simpel. En het werkt: boeken blijven heel en zijn op tijd terug zonder ingewikkeld sanctiesysteem.”
Burgers beter bedienen
Minister Liesbeth Spies reageerde opgetogen. “De discussie over de veranderende wisselwerking tussen overheid en samenleving leeft overal. Of we het nou hebben over burgers of klanten. Zolang het maar niet over consumenten gaat, want de overheid is nou eenmaal niet één-op-één te vergelijken met het bedrijfsleven. Dit is een onderwerp dat mij enorm aanspreekt, omdat ik als minister niet alle kleine problemen in de samenleving zelf kan oplossen. De iOverheid mag veel minder dan bedrijven en is dus afhankelijk van burgers en bedrijven die meewerken. Wij kunnen natuurlijk niet ineens verkeersboetes verrekenen bij een belastingaangifte, maar uit het feit dat Nederland in de top drie staat in de i-ranglijst betekent dat we op de goede weg zitten. Denk aan P-Direkt, de gecentraliseerde dienstverlener voor personeelzaken van en voor de ministeries. DUO voor de studiefinanciering. Burgers en ambtenaren voelen zich inmiddels beter bediend en het is kosteneffectiever. Ik weet van burgers in krimpgebieden die hun eigen naschoolse opvang regelen. De eerste stap is belangrijk, maar we moeten duurzaam doorgaan met stappen vooruit zetten en niet schrikken als er af en toe iets fout gaat. Dit boek geeft de energie en inspiratie om daar morgen verder aan te werken.”
Over Overheidscongresforum
Als samenwerkingscollectief hebben de organisaties Accenture, ANP, Capgemini, Deloitte, IBM, Logica en SAP het initiatief genomen om de Nederlandse overheid te ondersteunen met visiebepalende artikelen, bijeenkomsten en discussies. Dit als vervolg op een 10 jarige reeks van het succesvolle Overheidscongres.
Wilt u meer weten? Neem contact op met Ab Frohwein, voorzitter en oprichter van OverheidscongresNL & Overheidscongresforum en initiatiefnemer van het Captainsdinner, voor meer informatie op telefoonnummer 073 – 645 7870.
(download)
Bron: EMEA Persberichten Publicatie Platform